میکرولرنینگ چیست؟ مزایا، معایب، کاربردها و اصول اجرای آن

فکر کنید به مشکلی برخوردهاید و برای حل آن باید چیزی را یاد بگیرید. در این شرایط پیداکردن آموزشی که مختصر باشد و اصل نوشته را اراعه کند، زیاد سودمند است. با میکرولرنینگ این چنین شرایطی مهیا میبشود و شما میتوانید در زمانوقتی مختصر، در حد چند دقیقه، اطلاعاتی کسب کنید که به شما برای از بین بردن مشکل پشتیبانی کند. در ادامه، به تفصیل توضیح میدهیم که microlearning چیست و چه کاربردی دارد.
میکرولرنینگ چیست؟
میکرولرنینگ (micro learning) که «یادگیری خرد» نیز نامیده میبشود، نوعی راهکار آموزش سازمانی است که روال یادگیری را آسانتر میکند. در میکرولرنینگ، آموزشها مختصراند و راحت در حافظه انسان مینشینند. مخاطب میتواند آنها را در اوقات فراغتش با شدت دلخواه خود یاد بگیرد. آموزش در میکرولرنینگ باید بهطوری باشد که علاوهبر انتقال اصل نوشته، زمان بسیاری از مخاطب نگیرد. این آموزش امکان پذیر بهصورت نوشته، عکس، فیلم، صدا یا حتی بازی و آزمون باشد.
دلنشین است بدانید میانگین بازه وقتی دقت انسان از ماهی قرمز هم کمتر است! این بازه وقتی در سال ۲۰۰۰ حدودا ۱۲ ثانیه می بود که امروزه به ۸ ثانیه افت یافته است. از این رو منفعت گیری از روشی همچون میکرولرنینگ زیاد سودمند خواهد می بود. مفهوم میکرولرنینگ از قرنها پیش منفعت گیری میشده است، اما با ظهور تلفنهای هوشمند منفعت گیری از این روش گسترش اشکار کرد.
رویهمرفته مقصد مهم میکرولرنینگ اراعه آموزشهای کوتاهی است که زمانبر نباشند، آسان باشند و اطلاعات کاربردی و مهم را انتقال دهند. ایده میکرولرنینگ بر پایه منحنی فراموشی ابینگهاوس است. این منحنی فراموشی مشخص می کند که اگر شخصی اطلاعات بسیاری را فرابگیرد، با گذر زمان آنها را فراموش میکند. برای مثال افراد تقریبا ۸۰درصد اطلاعاتی را که آموختهاند در کمتر از ۱ ماه فراموش میکنند. میکرو لرنینگ با منحنی فراموشی مقابله میکند و با تقسیمکردن اطلاعات به قسمتهای کوچکتر علتمیبشود مخاطب سراغ مرور آنها برود. اگر تا این مدت فهمید مفهوم میکرولرنینگ و کاربرد آن نشدهاید، هیچ دلواپس نباشید. در ادامه چند نمونه میکرولرنینگ را توضیح دادهایم که بهپشتیبانی آنها بهتر این روش را فهمیدن میکنید.
چند نمونه میکرولرنینگ
۱. پلتفرمهای استریم ویدئو
میتوان ویدئوهای آموزشی مختصر در پلتفرمهای گوناگون ویدئویی آپلود کرد و در اختیار مخاطبان گذاشت. یکی از بهترین پلتفرمهای استریم ویدئو که کموبیش همه ما با آن آشناییم، یوتیوب است. این شبکه به ما دسترسی رایگان به ویدئوها در هر وقتی را میدهد. قسمت فیلمهای مختصر یوتیوب (Shorts) بستری مناسب برای میکرولرنینگ است. این چنین از طریق قسمت کامنتها میتوان با کاربران تعامل و از نظرات آنها منفعت گیری کرد.
۲. اپلیکیشنهای میکرو لرنینگ
یکی از مشهورترین اپلیکیشنهایی که از میکرولرنینگ منفعت گیری میکند، اپلیکیشن دولینگو (Duolingo) است. این اپلیکیشن مخصوص آموزش زبانهای گوناگون است و با درسهای مختصر و بازیگونه کاربر را به یادگیری زبان وامیدارد. منفعت گیری از این چنین اپلیکیشنهایی برای آموزش یک توانایی تازه زیاد پشتیبانیکننده و دلنشین است. کافی است کاربر اپلیکیشن را روی گوشی یا تبلت خود نصب کند و بهراحتی هرزمان که میخواهد از آن منفعت گیری کند.
۳. فضای مجازی
با تشکیل یک صفحه در فضای مجازی، برای مثال در اینستاگرام، میتوانید آموزشهای مبنی بر میکرولرنینگ را با فرمتهای گوناگون اراعه دهید. با منفعت گیری از نوشته، عکس و ویدئو میتوانید به مخاطبان خود مهارتی تازه بیاموزید. مخاطبان نیز میتوانند از طریق قسمت نظرات یا دایرکت با شما در ربط باشند و سوالهای خود را بپرسند.
۴. اینفوگرافیها
اینفوگرافیک چارت تصویری سادهای است که با منفعت گیری از آن میتوانید تنها در یک چارت، اطلاعات زیاد مفیدی قرار دهید و با یک نگاه آنها را برای بسپارید. بعد از طراحی این چارتها میتوانید از آنها در جاهای گوناگون همچون فضای مجازی و پلتفرمهایی همانند ترلو (Trello) منفعت گیری کنید.
اصول میکرولرنینگ
۱. میکرولرنینگ مختصر و سریع است
ماهیت میکرو لرنینگ آموزشهایی مختصر است که دسترسی به آنها آسان است. کاربران میتوانند آموزشی را که از قسمتهای کوچک ۳ تا ۵دقیقهای راه اندازی شده است در کمتر از ۲ ساعت همه کنند. این راهکار علتمیبشود مخاطبان بتوانند زمان خود را مدیریت کنند و در عین حال اطلاعات ملزوم را کسب کنند.
۲. میکرولرنینگ فقط روی یک نوشته تمرکز دارد
برخلاف دورههای پیچیده، آموزشهای میکرولرنینگ فقط یک نوشته دارند و مقصد هر آموزش این است که مفهومی اشکار را به مخاطب منتقل کند. این قضیه علتمیبشود مخاطب به مسیر یادگیری خود آگاهی کامل داشته باشد و سراغ آموزشهایی برود که به دردش میخورند.
۳. میکرولرنینگ از رسانههای متنوع منفعت میگیرد
آموزشهای میکرولرنینگ از انواع رسانهها منفعت میبرند و این قضیه علتجذابیت زیاد تر آنها برای مخاطب میبشود. در این دورهها مطالب بهطوری اراعه خواهد شد که در ذهن مخاطب ماندگار شوند. انواع رسانههای منفعت گیریشده در میکرولرنینگ عبارتاند از:
- تصاویر؛
- اینفوگرافیها؛
- نوشتهها؛
- ویدئوها؛
- بازیها.
بدیهی است این چنین آموزشی از دورههایی که در محیط استودیویی ثابت ضبط خواهد شد، جذابیت بیشتری دارد.
۴. میکرولرنینگ بهراحتی در دسترس است
دورههای میکرولرنینگ طبق معمول آنلاین می باشند و با تبلت یا گوشی همراه خود میتوانید به آنها دسترسی اشکار کنید. از آنجایی که هر درس زیاد مختصر است و از طریق گوشی نیز در دسترس است، در هر شرایطی میتوانید اطلاعات یا مهارتی تازه یاد بگیرید.
مزایای میکرولرنینگ
۱. بهبود آموزش ضمن خدمت
فکر کنید تصمیم دارید برای محیط کاری خود، آموزش میکرولرنینگ طراحی کنید. مخاطب با دوره میکرولرنینگ میتواند در مدتی مختصر آموزشی را ببیند که به آن نیاز دارد. این قضیه علتپیشرفت آموزش ضمن خدمت میبشود. این روش آموزشی فاصله رویارویی با مشکل و یافتن راهحل را افت میدهد و علتایجاد تفکر خلاق و یادگیری همیارانه بین کارکنان میبشود.
۲. جذابیت زیاد تر
فکر کنید قرار است توانایی جدیدی یاد بگیرید. به گمان زیاد دورههای مختصر چنددقیقهای و گیرا برای شما جذابیت بیشتری دارند و تمرکز شما روی یک نوشته اشکار را راحتتر میکنند. میکرولرنینگ زمان این چنین توانایی یادگیری جذابی را برای شما فراهم میکند.
۳. افزایش تعامل آموزشی بین همکاران
کارمندان بهراحتی میتوانند آموزشهای مختصر رسانهای را در فضای مجازی برای هم ارسال کنند. همین قضیه علتمیبشود تعامل بین همکاران افزایش یابد و اطلاعات بین آنها منتقل بشود.
۴. بهبود نگه داری دانش
میکرولرنینگ به مخاطب سختی روانی نمیآورد. با این روش مخاطبان زمان کافی برای یادگیری و تحلیل اطلاعات تازه را دارند. مطابق تحقیقات، این قضیه تبدیل بهبود نگه داری دانش میبشود.
معایب میکرولرنینگ
۱. مدیریت دشوار آموزشهای زیاد
میکرولرنینگ شامل آموزشهای کوتاهی میبشود که تنها یک نوشته را در بر میگیرند. از این رو گمان دارد که مخاطبان عمق مفاهیم را فهمیدن نکند. از طرفی اگر مخاطب به فراگیری مباحث بسیاری مشغول بشود، احتمالا نتواند همه اطلاعات کسبشده را تحلیل و مدیریت کند.
۲. امکان محدودیت دسترسی به آموزشها
زیاد تر آموزشهای میکرولرنینگ وابسته به تکنولوژیاند. اگر مخاطبان به ابزار مناسب دسترسی نداشته باشند، نمی توانند بهدرستی از میکرولرنینگ منفعت ببرند. این چنین اگر مخاطبی مفهوم پیچیدهای را درست نفهمد، توضیحات اضافهای برای او وجود ندارد.
۳. نامناسب برای مفاهیم پیچیده
میکرولرنینگ زیاد تر برای موضوعاتی سبک که درمورد چیز مشخصی می باشند، مناسب است. برای مثال امکان پذیر با نحوه انتقال فایلهای گوشی همراهتان به کامپیوتر آشنا نباشید. در این حالت کافی است سؤالتان را در اینترنت جستوجو کنید و با آموزشهای کوتاهی روبه رو شوید که مشکل شما را حل میکنند. برای موضوعات یا تواناییهای پیچیده این روش گزینه مناسبی نیست. این چنین از آنجایی که آموزشهای میکرولرنینگ برای مخاطب هزینهای در بر ندارند، طبق معمول افراد سریع آنها را کنار میگذارند و تمرکز خود را از دست خواهند داد.
۴. یکپارچهنبودن یادگیری نوشته
پیداکردن ربط بین آموزشهای مختلفی که از طریق میکرولرنینگ آموختهاید، احتمالا کار آسانی نباشد. تعداد بسیاری از مخاطبان نمی توانند اطلاعات کسبشده را جمعبندی کنند و آموزشهای گوناگون را به هم ربط بدهند.
راهنمای طراحی آموزشهای میکرولرنینگ
۱. آموزشهای میکرولرنینگ را شخصیسازی کنید
مؤثرترین آموزشهای میکرولرنینگ بر پایه این عوامل شخصیسازی و طراحی خواهد شد:
- مقدار توانمندی؛
- پیشینه علمی؛
- نمره یا امتیاز کسبشده؛
- شغل مخاطب.
طبعا آموزشهایی که شخصیسازی شدهاند، مخاطب را زمان طویلتری دچار خود میکنند. این قضیه علتمیبشود گمان تکمیل دوره توسط مخاطب زیاد تر بشود.
۲. از تکنولوژی، بهخصوص تلفنهای همراه، به سود خود منفعت گیری کنید
منفعت گیری از فناوری در طراحی آموزشهای میکرولرنینگ علتدلنشینترشدن آنها میبشود. از آموزشهای ویدئویی گرفته تا منفعت گیری از حقیقت مجازی، دست شما برای منفعت گیری از تکنولوژی باز است. برای طراحی آموزشهای تکنولوژیمحور، بهتر است به نحوه منفعت گیری مخاطب از گوشی همراهش دقت کنید. اینطوری میتوانید ابزار آموزشی طراحی کنید که مخاطب دلواپس سختی کار با آن نباشد و بتواند فقط روی یادگیری نوشته شما تمرکز کند.
برای گیرایی زیاد تر آموزش خود میتوانید از آزمونهای آنلاین نیز منفعت گیری کنید. این آزمونها علتخواهد شد مخاطب به حالت پیشرفت خود آگاهی بیشتری داشته باشد و بداند کدام تکهها را باید زیاد تر بهبود دهد.
۳. شکافهای مهارتی مخاطبان را شناسایی کنید
زیاد تر پلتفرمهای میکرولرنینگ ابزاری اراعه خواهند داد تا به پشتیبانی آنها بتوانید حالت مخاطبان را برسی کنید. شما با اطلاعاتی که در اختیارتان قرار داده خواهد شد، میتوانید آزمونهای آنلاینی برای مخاطب طراحی و شکاف مهارتی آنها را شناسایی کنید. در مرحله سپس، آموزشهایی تازه طراحی میکنید تا این شکاف را پر کنند. اینگونه از پیشرفت در محیط کاری و توانایی کارمندان خود یقین خواهید شد.
۴. به مخاطبان اجازه دهید به روش خود از آموزشها منفعت گیری کنند
یکی از بزرگترین نقاط قوت میکرولرنینگ این است که انتخاب نوشته یا شدت پیشروی در دوره بر مسئولیت خود مخاطب است. این قضیه علتمیبشود مخاطبان روی مقدار اطلاعاتی که کسب میکنند تسلط داشته باشند.
۵. از ویدئو منفعت گیری کنید
زیاد تر مخاطبان ترجیح خواهند داد از طریق ویدئو آموزش ببینند. شما با قراردادن ویدئوهای مختصر در آموزشهای میکرولرنینگ میتوانید کاری کنید مخاطب ربط بیشتری با مطالب برقرار کند. ضبط ویدئو هزینه بسیاری ندارد و شما با گوشی همراه خود هم میتوانید ویدئوهای مورد نظر خود را ضبط و تشکیل کنید.
۶. از بازیوارسازی منفعت گیری کنید
با منفعتگیری از راهکارهای بازیوارسازی (gamification) آموزشهای میکرولرنینگ خود را دلنشینتر کنید. برای مثال میتوانید برای هر درس امتیازی در نظر بگیرید و این امکان را به کاربر بدهید که با گذراندن هر درس به سطح بالاتری برود. این چنین ویژگیهایی علتخواهد شد تا کاربر زیاد تر سراغ آموزش شما بیاید و آن را زیاد تر مرور کند.
شما بگویید
میکرولرنینگ احتمالا نام جدیدی به نظر بیاید، اما سالها است که از مفهوم مهم آن منفعت گیری میبشود. با این راهکار طی زمانوقتی کم دانستههای بسیاری کسب میکنید. آیا تابهحال دورهای بر پایه این روش طراحی کردهاید؟ مقدار منفعت گیری شما از این روش چه مقدار است؟