نوشته و ویرایش شده توسط تیم اسپایدر
اهمال کاری در درس خواندن مشکلی است که تعداد بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان، حتی آن‌هایی که انگیزه و توانایی بسیاری دارند، با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. همه ما لحظاتی را توانایی کرده‌ایم که با وجود داشتن برنامه‌ای برای مطالعه، به تعویق انداختن کارها را ترجیح داده‌ایم. این عادت به ظاهر ساده، نه‌تنها پیشرفت تحصیلی را مختل می‌کند بلکه اعتمادبه‌نفس فرد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. در واقع، اهمال کاری نوعی چرخه تکراری است که اغاز آن با یک تأخیر کوچک اغاز می‌بشود اما می‌تواند به بحران بزرگ در کارکرد تحصیلی تبدیل بشود.
با دقت به اهمیت این نوشته، در این مقاله به‌طور کامل درمورد اهمال کاری در درس سخن بگویید کرده‌ایم. پیش از این درمورد اهمال‌کاری در کودکان و دلایل اهمال‌کاری در نوجوانان هم سخن بگویید کرده بودیم. اگر فرزند شما هم با این اختلال روبه رو است، تا انتهای این نوشته همراه ما باشید.
تفاوت اهمال کاری و تنبلی در درس خواندن چیست؟
تعداد بسیاری از افراد در نگاه اول، اهمال کاری را با تنبلی یکی می‌دانند، درحالیکه این دو مفهوم تفاوت‌های اساسی دارند. تنبلی به معنی نداشتن تمایل به تلاش کردن و بی‌میلی کلی نسبت به انجام کارهاست. فرد تنبل طبق معمول انگیزه‌ای برای حرکت ندارد و ترجیح می‌دهد حتی داخل عمل هم نشود. اما اهمال کاری، قضیه‌ای متفاوت است. فردی که دچار اهمال کاری می‌بشود، در حقیقت تمایل و انگیزه ملزوم برای انجام کار را دارد، حتی امکان پذیر چندین دفعه برنامه‌ریزی کند یا برای پیروزی کوششهای ذهنی بسیاری داشته باشد؛ اما در لحظه عمل، کار را به تعویق می‌اندازد و زمان اغاز را مدام به آینده موکول می‌کند.
برای مثال، دانشجویی را در نظر بگیرید که تصمیم دارد برای امتحان آخر ترم درس بخواند. او برنامه‌ریزی دقیقی دارد، کتاب‌ها و جزواتش را روی میز آماده کرده و چندین دفعه به خودش قول داده که امروز اغاز کند. اما هر بار به بهانه‌ای کار او را به تعویق می‌اندازد؛ یک بار سراغ شبکه‌های اجتماعی می‌رود، بار دیگر با دوستانش بیرون می‌رود یا حتی تصمیم می‌گیرد قبل از اغاز مطالعه مقداری استراحت کند. این فرد تنبل نیست، چون از اهمیت مطالعه آگاه است و میل به یادگیری دارد، اما دچار چرخه اهمال کاری شده است.
آخرین مطالب
از دیدگاه روان‌شناسی، تنبلی زیاد تر به نبوده است انگیزه و ضعف در اراده برمی‌گردد، درحالیکه اهمال کاری ربط مستقیمی با اضطراب، کمال‌گرایی یا هراس از ناکامی دارد. به گفتن دیگر، فرد اهمال‌کار نه‌تنها علاقه به پیروزی دارد، بلکه از نتیجه نگرفتن یا انجام ناقص کار می‌ترسد و همین هراس علتمی‌بشود مدام اغاز کار را به تأخیر بیندازد.
علت‌های اهمال کاری در درس خواندن
اهمال کاری در درس خواندن فقط عادتی ساده نیست، بلکه مجموعه‌ای از عوامل روانی، رفتاری و محیطی در شکل‌گیری آن نقش دارند. تعداد بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان درحالیکه انگیزه کافی برای پیروزی دارند، به علت وجود مانع ها درونی یا بیرونی نمی توانند به موقع دست‌به‌کار شوند. شناخت دقیق این دلایل به فرد پشتیبانی می‌کند تا با ریشه‌یابی مشکل، راهکارهای درست‌تری برای تسلط بر اهمال کاری اشکار کند.
از با اهمیت ترین علت‌های اهمال کاری در درس خواندن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. هراس از ناکامی
یکی از بزرگ‌ترین دلایل اهمال کاری، هراس از ناکامی است. هنگامی دانش‌آموز یا دانشجو فکر می‌کند امکان پذیر از بعد مطالعه یک درس سخت یا امتحان دشوار برنیاید، ناخودآگاه اغاز به تعویق انداختن می‌کند. در واقع او برای فرار از توانایی ناکامی، حتی حاضر است به‌طور کامل از اغاز مطالعه صرف‌نظر کند. این هراس به مرور زمان علتکاهش اعتمادبه‌نفس و افزایش سختی روانی می‌بشود.
۲. کمال‌گرایی افراطی
برخی افراد فقط وقتی حاضر به اغاز مطالعه می باشند که شرایط کاملاً ایده‌آل فراهم باشد؛ برای مثالً اتاقشان بی‌عیب و نقص مرتب شده باشد یا همه منبع های در دسترسشان قرار گرفته باشد. این کمال‌گرایی افراطی علتمی‌بشود زمان اغاز مطالعه به تعویق بیفتد. فرد کمال‌گرا زیاد تر به جستوجو شروعی بی‌نقص است تا نتیجه واقعی یادگیری؛ که همین قضیه، او را در دور باطل اهمال کاری نگه می‌دارد.
۳. ضعف در مدیریت زمان
هنگامی فرد نمی‌داند چطور زمان خود را برنامه‌ریزی کند، در نهایت با انبوهی از کارهای ناتمام مواجه می‌بشود. نداشتن برنامه‌ای اشکار برای درس خواندن علتمی‌بشود ساعات بسیاری صرف فعالیت‌های کم‌اهمیت یا بی‌منفعت بشود. نتیجه این بی‌نظمی چیزی جز تأخیر در اغاز مطالعه نخواهد می بود.
۴. حواس‌پرتی و وابستگی به عوامل بیرونی
گوشی موبایل، شبکه‌های اجتماعی، سریال‌ها یا حتی گپ‌های بی‌آخر با دوستان از بزرگ‌ترین عوامل حواس‌پرتی می باشند. هر بار که فرد تصمیم اغاز مطالعه دارد، با یک عامل بیرونی روبه رو می‌بشود که توجهش را منحرف می‌کند. وابستگی شدید به این محرک‌ها نه‌تنها تمرکز را از بین میبرد بلکه اغاز مطالعه را هم به‌صورت مداوم عقب می‌اندازد.
۵. افتانگیزه
بعضی اوقات علت اهمال کاری به نبوده است مقصد روشن یا انگیزه کافی برمی‌گردد. هنگامی دانش‌آموز یا دانشجو نداند چرا باید مطالعه کند و نتیجه کار او چه خواهد می بود، طبیعی است که درس خواندن برایش جذابیتی نداشته باشد. نبوده است انگیزه علتمی‌بشود فرد، مطالعه را کاری بی نتیجه ببیند و انجام آن را مدام به تعویق بیندازد.
۶. سختی و اضطراب بیشتر از حد
برخی دانش‌آموزان آنقدر از حجم زیاد درس‌ها و امتحانات مضطرب خواهد شد که به جای اغاز مطالعه، به تأخیر انداختن آن را انتخاب می‌کنند. اضطراب بیشتر از حد، ذهن را فلج می‌کند و مانع از عمل عملی می‌بشود. این نوع اهمال کاری به‌اختصاصی در دوران امتحانات زیاد شایع است.
۷. نداشتن توانایی‌های مطالعه مؤثر
تعداد بسیاری از افراد به علت نداشتن تکنیک‌های درست مطالعه، درس خواندن را کاری سخت و طاقت‌فرسا می‌بینند. هنگامی روش مطالعه بی فایده باشد، فرد زیاد سریع خسته و دلزده می‌بشود. همین توانایی منفی علتمی‌بشود دفعات سپس، تمایل کمتری به اغاز مطالعه داشته باشد و در نتیجه اهمال کاری افزایش اشکار کند.
اهمال کاری در درس خواندن چه عواقبی دارد؟
اهمال کاری در درس خواندن در نگاه اول احتمالا بی‌زیان به نظر برسد. اما حقیقت این است که اگر این عادت ادامه اشکار کند، پیامدهای گسترده‌ای بر جنبه‌های تحصیلی، روانی و حتی اجتماعی زندگی فرد خواهد داشت. اهمال کاری نه‌تنها مانع پیشرفت علمی می‌بشود، بلکه اسایش ذهنی و کیفیت زندگی دانش‌آموز یا دانشجو را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. با اهمیت ترین عواقب این حرکت عبارت‌اند از:
راهکارهای مقابله با اهمال کاری در درس خواندن
اهمال کاری عادتی نیست که یک‌شبه از بین برود، اما با به‌کارگیری راه حلهای علمی و منظم می‌توان آن را کنترل و حتی به‌طور کامل رفع کرد. دانش‌آموزان و دانشجویانی که به جای تسلیم شدن در برابر تعویق، راهکارهای عملی را در زندگی روزمره خود به کار می‌گیرند، شانس بیشتری برای پیروزی در تحصیل و دستیابی به اهداف شخصی دارند. مجموعه‌ای از با اهمیت ترین راهکارهای مقابله با اهمال کاری در درس خواندن شامل موارد زیر می باشند:
۱. تعیین اهداف کوچک و قابل دستیابی
یکی از اشتباهات رایج در مطالعه، تعیین اهداف زیاد بزرگ و سنگین است؛ همانند تصمیم برای خواندن کل کتاب در یک روز. این چنین هدفی ذهن را مضطرب و خسته می‌کند. بهتر است اهداف به‌صورت کوچک‌تر و قابل اجرا انتخاب شوند؛ برای مثالً مطالعه یک فصل مختصر یا حل ۱۰ تست اشکار. دستیابی به این اهداف کوچک حس پیروزی تشکیل می‌کند و انگیزه را برای ادامه مسیر، افزایش می‌دهد.
۲. منفعت گیری از تکنیک پومودورو
روش پومودورو، بر پایه تقسیم زمان مطالعه به قسمت‌های ۲۵ دقیقه‌ای و استراحت‌های مختصر طراحی شده است. این روش پشتیبانی می‌کند تمرکز فرد افزایش یابد و حس خستگی کمتری داشته باشد. تعداد بسیاری از دانش‌آموزان با اجرای این تکنیک بدون این که دچار دلزدگی یا فرسودگی ذهنی شوند، می‌توانند زمان طویل‌تری مطالعه کنند.
۳. حذف عوامل حواس‌پرتی
برای تسلط بر اهمال کاری، باید محیط مطالعه عاری از محرک‌های مزاحم باشد. خاموش کردن نوتیفیکیشن‌های موبایل، دوری از شبکه‌های اجتماعی و انتخاب محیطی آرام و منظم می‌تواند تأثیر چشمگیری در افزایش تمرکز داشته باشد. محیط مطالعه نقش مهمی در عادت‌سازی برای اغاز به موقع درس خواندن ایفا می‌کند.
۴. خودپاداش‌دهی
ذهن انسان به پاداش عکس العمل مثبتی مشخص می کند. تعیین پاداش کوچک بعد از انجام قسمت مشخصی از مطالعه می‌تواند انگیزه بسیاری تشکیل کند. این پاداش می‌تواند تماشای یک تکه سریال مورد علاقه سپس از مطالعه یک فصل کتاب یا خوردن خوراکی محبوب بعد از حل تمرینات باشد. این روش، به مرور مغز را به اغاز و ادامه مطالعه تشویق می‌کند.
۵. مدیریت استرس و اضطراب
تعداد بسیاری از اهمال‌کاری‌ها ریشه در اضطراب دارند. تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی همانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا ورزش سبک می‌تواند سطح استرس را افت دهد و عرصه را برای تمرکز بهتر فراهم کند. وقتی که اضطراب افت یابد، فرد راحت‌تر می‌تواند کارها را به موقع اغاز کند.
۶. یادداشت‌برداری و برنامه‌ریزی روزانه
داشتن برنامه‌ی مکتوب روزانه یا هفتگی پشتیبانی می‌کند فرد دقیقاً بداند چه وقتی باید چه کاری را انجام دهد. تقسیم ساعات روز به قسمت‌های اشکار مطالعه و استراحت، از انباشته‌شدن کارها جلوگیری می‌کند. این چنین نوشتن فهرست کارهای انجام‌‌شده در آخر روز، حس پیشرفت و رضایت تشکیل خواهد کرد.
۷. تحول نگرش نسبت به مطالعه
تعداد بسیاری از افراد به علت دید منفی نسبت به درس خواندن، آن را کاری سخت و خسته‌کننده می‌دانند. تحول این نگرش و نگاه به مطالعه به‌گفتن فرصتی برای رشد و پیشرفت شخصی، تأثیر بسزایی در افت اهمال کاری دارد. هنگامی فرد بداند که درس خواندن پلی به سمت آینده‌ای بهتر است، با اشتیاق بیشتری برای اغاز آن قدم برمی‌دارد.
۸. پشتیبانی گرفتن از اطرافیان یا مشاوران تحصیلی
بعضی اوقات فرد به تنهایی نمی‌تواند بر عادت اهمال کاری تسلط کند. در این اوقات، حمایتخانواده، دوستان یا مشاوران تحصیلی زیاد سودمند خواهد می بود. داشتن همراه یا مربی می‌تواند حس مسئولیت‌پذیری فرد را افزایش دهد و انگیزه او را برای پیگیری منظم درس‌ها تحکیم کند.
درس خواندن به موقع؛ کلید رهایی از استرس و اضطراب
اهمال کاری در درس خواندن فقط عادتی ساده نیست، بلکه رفتاری است که می‌تواند آینده تحصیلی و حتی مسیر زندگی فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. همان گونه که در این مقاله دیدیم، این مشکل با تنبلی تفاوت دارد و دلایل گوناگون و مشخصی پشت آن قرار دارد. اهمال کاری اگر نادیده گرفته بشود، پیامدهایی همانند کم شدن تحصیلی، افت اعتمادبه‌نفس، افزایش استرس و زمان‌سوزی‌های بزرگ به همراه خواهد داشت. با این حال، خبر خوب این است که با راهکارهای عملی همچون تعیین اهداف کوچک، منفعت گیری از تکنیک‌های مدیریت زمان، حذف عوامل حواس‌پرتی و تحول نگرش می‌توان به‌مرور زمان این حرکت را اصلاح کرد.
برای داشته باشید که هیچ تغییری یک‌شبه رخ نمی‌دهد. مقابله با اهمال کاری نیازمند صبر، تکرار و تلاش مداوم است. هر بار که گامی کوچک برای تسلط بر اهمال کاری برمی‌دارید، در واقع آینده‌ای روشن‌تر برای خود می‌سازید. به این علت، اگر امروز اغاز کنید، فردایی پر از اسایش، پیروزی و رضایت در انتظارتان خواهد می بود.
چطور در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌شدت طی کنیم.
دسته بندی مطالب
