آیا روانشناسی اسلامی یک پروژه ناکامیخورده است؟_اسپایدر

نوشته و ویرایش شده توسط تیم اسپایدر
کد خبر: ۲۸۰۰۶۹
تاریخ انتشار کردن: شنبه ۱۸ اسفند ۱۴۰۳ – ۱۹:۵۵
اخیرا کلیپ کوتاهی از جناب استاد پورجوادی در شبکههای اجتماعی بازپخش شده که ایده “علوم انسانی اسلامی” از جمله روانشناسی اسلامی را ناکامی خورده دانسته و مطرح این اتفاق را جفای بر دانشگاهها معارفه کرده اند… ، که مناسب دیدم نکاتی را با این استاد محترم در بین بگذارم: جناب استاد #روانشناسی_اسلامی که شما آن را پروژه ناکامی خورده دانسته اید، همان نقدی را به روانشناسی جاری دارد که دقیقا شما بخاطر آن، این رشته را ۶۰ سال پیش در آمریکا رها کردید. در مصاحبه ای در علت رها کردن روانشناسی و گرایش به فلسفه فرموده بودید “از سبک روانشناسی که در آمریکا تدریس میشد خوشم نیامد، آزمایشهایی که با موش و خرگوش میکردند و کلا از روانشناسی رفتارگرایی خوشم نیامد”( ر.ک. سایت مرکز دائره المعارف اسلامی)
استاد گرامی راستی میدانستید همین رشته ای که شما سالهاست بر آن تمحض داشته اید(عرفان)، از نظر پارادایم حاضر (پوزیتویسم) “علم” برداشت نمیبشود و اسفا شما هم “عالم” شناخته نمیشوید؛ و همه آنچه در این دنیای گسترده و عمیق یافتهاید، از نظر این تفکر، یا برساخته ذهن شما بوده و یا نهایتا پدیدارها و تواناییهای درونی خودتان است که فقط برای خودتان با قیمت است، از این رو این تفکر حتی به شما اجازه نمیدهد درمورد “اسلامی” بودن “علوم انسانی” اظهار نظر کنید، چون نه “فرضیه ای” اراعه دادهاید و نه فرضیهای را به “آزمون” گذاردهاید، بلکه فقط “پیش فکرهای” ذهنی خود را با دیگران به اشتراک گذاشتهاید و یقیناً کف و سوتی هم دریافت کردهاید.
روانشناسی اسلامی اما جناب استاد میخواهد بگوید علم فقط در یافتههای پوزیتویسم خلاصه نمیبشود، “خبر” صادق مصدق نیز میتواند منشا علم و حتی خود علم باشد، همان صادق مصدقی که خودتان در جایی حرف های بودید عرفان قطعا از آن منبع اغاز شده است. راستی جناب استاد خبر دارید امروز قسمت بسیاری از نظریههای روانشناسی اسلامی در دنیا و نه در ایران( که شما برداشت حاکمیتی بدان دادهاید) بلکه در خود آمریکا و انگلیس، تحت تاثییر نظریههای غزالی شکل گرفته، همو که مبنای معظم پژوهشهای شما، ایدههای او و برادرش احمد بوده است؟ و در جریان هستید که برخی پژوهشگران اسلامی با شیوه حوزه های معنایی استاد شما ( ایزوتسو) به مطرح ایده های روانشناسی اسلامی پرداختهاند؟ شما علاقه اختصاصی ای به فرهنگ ایرانی دارید، خواهش میکنم با اطلاعات مبتنی بر دهه شصت خود در رابطه روانشناسی اسلامی قضاوت نفرمایید، میدانید ایدههای روانشناسی اسلامی
امروز با روانشناسی فرهنگی گره خورده است؟ در جایی فرموده بودید فیلسوفان واقعی سنایی، مولوی و … اند. جناب استاد خواهش میکنم اجازه دهید دانشجویان این مرز و بوم از یافتهها و ایده پردازیهای روانشناسان اسلامی که از تفکر حافظ و مولوی به طراحی نظریه عمل کرده اند، منفعت مند شوند.
جناب دکتر میدانستید امروز حداقل ۷ مجله پژوهشی در عرصه روانشناسی اسلامی در حال فعالیت می باشند که نه تنها سر “زا” نرفته اند که شمارگان برخی از آنها از سه برابر تعداد آثار و کتابهای شما افزون شده است. شما در جریان ساخت صد مقیاس در سنجش مفاهیم دینی هستید؟ مطلعید که بیشتر از ۵۰ پروتکل آموزشی- روانشناختی طراحی، تدوین و اجرا شده است که نتایج برخی از آنها در ژورنالهای خارجی منعکس شده؟ راستی مطلعید که فقط در ایران دو انجمن علمی روانشناسی اسلامی با بیشتر از ۴۰۰ عضو روانشناس حوزوی و دانشگاهی مشغول به فعالیت اند؟ مابقی اطلاعات در این عرصه را در کتاب “روانشناسی اسلامی در سراسر دنیا” مطالعه بفرمایید.
جناب استاد امروز مجامع علمی دنیا مشتاق ایده های اسلامی در ایران شده اند، خواهش میکنم با این اظهار نظرها در جمع برخی دانشجویان کم خبر از حالت علم در دنیا، مانع خیر نشوید و اجازه دهید تفکر امام صادق علیه السلام، و شاگردان مکتب او چون شیخ اشراقها و صدراها در روانشناسی اسلامی هم دیده بشود، همانهایی که خودتان در آثار قبل خود از آنها نام برده و به مرجعیت و دانش آنها در عرفان اسلامی بالیدهاید
حمید رفیعیهنر
روانشناس و استاد دانشگاه
دسته بندی مطالب