فرق عزت نفس و مطمعن به نفس چیست؟ + راهکارهایی برای تحکیم عزت نفس زنانه_اسپایدر

«عزت نفس» و «مطمعن به نفس»، دو واژه‌ای می باشند که زیاد تر به جای یکدیگر به کار می‌روال، اما در دنیای روانشناسی، دو مفهوم کاملاً مجزا با تأثیرات متفاوت بر زندگی انسان می باشند. فهمیدن فرق عزت نفس و مطمعن به نفس، اولین و با اهمیت ترین قدم برای شناخت خود و حرکت در مسیر رشد شخصی است. آیا شما فردی با مطمعن به نفس بالا اما عزت نفس پایین هستید؟ یا برعکس؟ این دو چطور بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و چرا تحکیم آن‌ها، به خصوص عزت نفس زنانه، نقشی حیاتی در سلامت روان و پیروزی ما دارد؟ در این مقاله از «چطور»، به شکلی عمیق و کاربردی، به این سوالات جواب می‌دهیم.

مطمعن به نفس چیست؟

مطمعن به نفس یعنی این که در تحقق مقصد یا کاری خاص، به توانمندی‌های خودتان باور و مطمعن داشته باشید. این کلمه از واژه لاتین «fidere» به‌معنی «اعتمادداشتن» ریشه گرفته است. در تعداد بسیاری موارد، افرادی که در حوزه‌ی خاصی به توانایی و تخصص دست می‌یابند، در همان حوزه از مطمعن به نفس بالاتری برخوردار خواهد شد. مطمعن به نفس کلی فرد نیز به‌جهت موفقیتش بهبود اشکار می‌کند. بعضی اوقات امکان پذیر فرد در حوزه‌‌ای خاص حس مطمعن به نفس کند، اما در حوزه‌ای دیگر ابداً این چنین حسی نداشته باشد.

آبراهام مازلو، روان‌شناس برجسته آمریکایی، پافشاری می‌کند که باید بین مطمعن به نفس به‌گفتن نوعی ویژگی شخصیتی کلی، و مطمعن به نفس درمورد توانایی‌‌‌ها یا توانمندی‌های خاص اختلاف قائل شد. به مطمعن به نفس درمورد توانایی‌ها و توانمندی‌ها «خودکارآمدی» نیز حرف های می‌بشود: باور به پیروزی در انجام کاری خاص یا رویارویی با موقعیت‌های چالشی. تفاوت خودکارآمدی با مطمعن به نفس به‌گفتن نوعی ویژگی شخصیتی کلی در اینجاست که: برای مثالً برخی افراد در انجام توانایی‌هایی همانند خوانندگی یا تدریس از خودکارآمدی بالایی برخوردارند، اما از مطمعن به نفس به‌گفتن نوعی ویژگی شخصیتی کلی نصیب‌اند. حتی برعکس این قضیه نیز مقدور است.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس، مفهومی زیاد عمیق‌تر و درونی‌تر است. این حس و باور بنیادین شما به ارزشمندی ذاتی‌تان به گفتن یک انسان است، فارغ از هرگونه دستاورد، توانایی یا قبول بیرونی. عزت نفس، قضاوت و احساسی است که شما نسبت به «خودتان» دارید.

کلمه‌ی «esteem» در انگلیسی، که در فارسی «عزت و اَرج‌وقُرب» معادل‌یابی شده است، از کلمه‌ی لاتین «aestimare» به‌معنی «سنجش، قیمت‌گذاری، تخمین یا برسی» ریشه می‌گیرد. به این علت، عزت نفس یعنی این که چه مقدار خودتان را مورد قیمت می‌شمارید. افزون‌بر این‌ها، عزت نفس بنیانی احساسی است که به‌نحوه فکر، احساسات و نوع برخورد افراد در ربط با خودشان و دیگران شکل می‌دهد و به‌عبارتی، مستقیماً بر مناسبات فردی و اجتماعی تاثییر می‌گذارد. عزت نفس از تجارب زندگی، به‌اختصاصی در سنین پایین، نشئت می‌‌گیرد. این تجارب حساس، تعیین‌کننده حس خودارزشی فرد در درازمدت به‌شمار می‌روال.

افرادی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، از آنچه می باشند، راضی و خشنودند. این افراد برای این که حس‌وحال بهتری اشکار کنند، هیچ نیازی به مصرف مواد مخدر یا روی‌‌آوردن به رفتارهای پرخطر نمی‌بینند. این چنین افرادی برای این که حس خوبی درمورد خودشان اشکار کنند، به عوامل خارجی همانند پست‌ومقام یا درآمد بالا وابسته نیستند. افراد دارای عزت نفس به خودشان، دیگران و محیط اطراف‌شان احترام می‌گذارند. انعطاف‌پذیری ازجمله خصوصیات بارز این افراد است، به این معنی که به‌آسانی قادرند خودشان را از ناامیدی‌ها و ناکامی‌ها بیرون بکشند. این چنین افرادی از پیشرفت و تحول استقبال می‌کنند، اهل مدارا می باشند و به‌راحتی راضی خواهد شد. عزت نفس بالا جهت می‌بشود فرد راحت‌تر بتواند ببخشد و پذیرای خود و دیگران باشد.

مثال: فردی با عزت نفس بالا، حتی بعد از یک ناکامی بزرگ در کار (که مطمعن به نفسش را موقتاً خدشه‌دار می‌کند)، هم چنان در درون خود حس ارزشمندی می‌کند. او می‌داند که این ناکامی، تعریف‌کننده هویت و قیمت انسانی او نیست. در روبه رو، فردی با عزت نفس پایین امکان پذیر با کوچک‌ترین انتقاد یا نادرست، کل هویت و قیمت خود را زیر سوال ببرد.

تفاوت بین عزت نفس و مطمعن به نفس در چیست؟

چرا عزت نفس زنانه شکننده‌تر است؟

اگرچه عزت نفس برای همه انسان‌ها حیاتی است، اما زنان در سراسر جهان، به علت مجموعه‌ای از فشارهای فرهنگی، اجتماعی و تاریخی، زیاد تر با چالش‌های بی همتا و پیچیده‌تری در این عرصه روبرو می باشند. عزت نفس زنانه زیاد تر به جای این که از درون بجوشد، به متغیرهای بیرونی و «باید»های همه‌نشدنی گره خورده است.

ریشه‌های شکنندگی عزت نفس در زنان:

• سختی کمال‌گرایی در نقش‌ها: از زنان زیاد تر انتظار می‌رود که در همه نقش‌های خود بی‌نقص باشند: یک مادر فداکار، همسر همیشه همراه، کارمند موفق، دوست همیشه حاضر. این حجم از انتظارات، فضایی را تشکیل می‌کند که در آن هر نادرست یا کمبودی، نه به گفتن خطای انسانی، بلکه به گفتن ناکامی هویتی برداشت شوند.
• عکس بدنی و قیمت‌گذاری بر پایه ظاهر: رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، استانداردهای زیبایی غیرواقعی و دست‌نیافتنی را به طور مداوم تبلیغ می‌کنند. این بمباران تصویری علتمی‌بشود تعداد بسیاری از زنان، قیمت ذاتی خود را با سایز لباس، عدد روی ترازو یا مقدار جوانی چهره‌شان بسنجند و در یک چرخه دائمی از قیاس و حس عدم رضایت از بدن خود دچار شوند.
• سندروم ایمپاستر (وانمودگر): این اتفاق در بین زنان موفق زیاد شایع است. تعداد بسیاری از زنان با وجود داشتن دستاوردهای واقعی، در درون خود حس می‌کنند که متقلب می باشند و پیروزی‌هایشان شانسی است و هر لحظه امکان پذیر دستشان رو بشود. آن‌ها پیروزی را به عوامل بیرونی و ناکامی را به ضعف‌های درونی خود نسبت خواهند داد.
• بیماری راضی نگه‌داشتن دیگران: زنان از کودکی برای مهربان بودن، فداکار بودن و برتری دادن به نیازهای دیگران تشویق خواهد شد. این پرورش اجتماعی علتمی‌بشود تعداد بسیاری از آن‌ها در بزرگسالی، برای «نه» گفتن و تعیین مرزهای سالم دچار مشکل شوند و قیمت خود را در مقدار رضایت دیگران از خودشان جستجو کنند.

راهکارهای تحکیم عزت نفس زنانه

تحکیم عزت نفس زنانه به معنی پرورش این باور است که قیمت یک زن، به ظاهر، قبول دیگران، بی‌نقص بودن یا مقدار فداکاری او وابسته نیست، بلکه ذاتی و غیرقابل مذاکره است. راهکارهای کلیدی در این مسیر عبارت هستند از:

چطور عزت نفس و مطمعن به نفس خود را تحکیم کنیم؟

برای تحکیم مطمعن به نفس:

• از قدم‌های کوچک اغاز کنید: یک توانایی تازه را انتخاب کرده و با اهداف کوچک و قابل دستیابی، اغاز به یادگیری کنید.
• آماده‌سازی کنید: قبل از هر اراعه یا کار مهمی، به خوبی تمرین و تحقیق کنید.
• پیروزی‌های کوچک را جشن بگیرید: هر پیشرفتی، هرچقدر هم کوچک، با لیاقت تقدیر است.

برای تحکیم عزت نفس:

• گفتگوی درونی خود را تحول دهید: با خودتان همان گونه مهربان و دلسوز سخن بگویید کنید که با بهترین دوستتان سخن بگویید می‌کنید. این تمرین که به آن «خود-شفقتی» می‌گویند، سنگ‌بنای عزت نفس است.
• لیستی از ویژگی‌های مثبت خود تهیه کنید: هر روز چند دقیقه زمان بگذارید و ویژگی‌های خوب، پیروزی‌ها و مهربانی‌های خود را یادداشت کنید.
• مرزهای سالم تعیین کنید: «نه» گفتن به خواسته‌هایی که با قیمت‌های شما در تضاد است را یاد بگیرید.
• از قیاس کردن خود با دیگران دست بردارید: به یاد داشته باشید که شما فقط «پشت صحنه» زندگی خود را با «روی صحنه» زندگی دیگران قیاس می‌کنید.
• با قیمت‌های خود زندگی کنید: کارهایی را انجام دهید که با قیمت‌های مهم شما همسو می باشند. زندگی اصیل، به طور خودکار عزت نفس را افزایش می‌دهد.

جمع‌بندی

فهمیدن فرق عزت نفس و مطمعن به نفس به ما مشخص می کند که می‌توان در عین داشتن مطمعن به نفس بالا در کار، از عزت نفس پایین رنج برد. مقصد نهایی، رسیدن به اعتدال است: داشتن مطمعن به نفس در حوزه‌هایی که برایمان مهم است و مهم‌تر از آن، داشتن یک عزت نفس بنیادین و تزلزل‌ناپذیر که به ما یادآوری کند ارزشمان، به هیچ دستاورد بیرونی‌ وابسته نیست.

بیاموزید که چطور مطمعن به نفس داشته باشید و خجالت را کنار بگذارید تا از پیروزی‌های تازه خود لذت ببرید