نوشته و ویرایش شده توسط تیم اسپایدر
کد خبر: ۲۸۳۰۸۴
تاریخ انتشار کردن: یکشنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۴ – ۰۱:۱۸
به نقل از بهداشت نیوز، زخم معده شرایطی است که در آن پوشش داخلی معده یا روده‌ی کوچک دچار صدمه می‌بشود. این اتفاق وقتی می‌افتد که مخاط محافظی داخلی معده از بین رفته باشد. معده یک اسید قوی برای پشتیبانی به هضم غذا و محافظت در برابر میکروب‌ها تشکیل می‌کند و همزمان جهت محافظت از بافت‌های بدن در برابر این اسید، یک لایه‌ی ضخیم از مخاط نیز ترشح می‌کند. اگر این لایه‌ی مخاطی از بین برود و کارکرد آن مختل یا متوقف بشود، اسید می‌تواند به بافت معده صدمه رسانده و علتایجاد زخم بشود. درمان زخم معده نسبتا آسان است، اما در صورت عدم درمان می‌تواند جهت ابراز مشکلات زیاد جدی گردد. در ادامه‌ی این نوشته، با زخم معده، عوامل، علل و راه حلهای درمان آن زیاد تر آشنا خواهید شد.
زخم معده چیست؟
زخم معده که به گفتن اولسر معده (gastric ulcers) نیز شناخته می‌بشود، شامل زخم‌های دردناکی در پوشش داخلی معده است. این زخم یکی به گفتن یکی از انواع «زخم پپتیک» یا زخم‌های گوارشی دسته‌بندی می‌بشود که در آن معده و روده‌ی کوچک دچار زخم‌هایی در پوشش داخلی می‌گردند. این مشکل هنگامی رخ می‌دهد که لایه‌ی ضخیم مخاطی که از معده شما دربرابر مایعات هضم‌کننده دستگاه گوارش محافظت می‌کند، نازک شده یا از بین رفته باشد. این اتفاق علتمی‌بشود که این مواد اسیدی بافت پوشش داخلی معده را بخورند و آن را زخمی کنند. درمان قطعی این مشکل گوارشی ممکن و گا‌ها زیاد راحت است، اما اگر آن را درمان نکنید، شدید شده و عوارض جدی در پی خواهد داشت.
انواع زخم گوارشی
زخم معده یک نوع از زخم‌های گوارشی است. دو نوع دیگر وجود دارند:
زخم مری
زخم اثنی‌عشر
زخم مری در داخل مری شکل می‌گیرد و زخم اثی عشر در تکه بالای روده کوچک. این زخم‌ها دارای ویژگی‌های شبیهی می باشند، اما به علت قرار گرفتن در نقاط گوناگون بدن به این ترتیب دسته‌بندی خواهد شد.
چه عواملی علتایجاد زخم معده خواهد شد؟
این مشکل تقریبا همیشه به علت یکی از موارد زیر تشکیل می‌بشود:
عفونت با باکتری «هلیکو باکتر پیلوری» یا «اچ. پیلوری – H. pylori»
منفعت گیری طویل زمان از دارو‌های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) همانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن
به ندرت، وضعیتی به نام «سندروم زولینجر-الیسون» نیز می‌تواند علتافزایش تشکیل اسید و زخم در معده و اثنی عشر بشود. این سندروم، مشکوک به تشکیل کمتر از ۱ درصد از کل زخم‌های گوارشی دنیاست.
علائم زخم معده و اثنی عشر چیست؟
چندین نشانه با زخم‌های گوارشی در معده و روده‌ی کوچک همراه می باشند که شدت این علائم بستگی به شدت زخم‌ها دارد. شایع‌ترین علامت آن حس سوزش یا درد در وسط شکم – بین سینه و ناف – است. به طور معمول، فرد با معده‌ی خالی درد بیشتری حس خواهد کرد و این درد می‌تواند چند دقیقه تا چند ساعت ادامه اشکار کند.
دیگر علائم رایج این زخم به قرار زیر است:
درد خفیف، اما مزمن در معده
افت وزن
امتناع از خوردن به علت درد
حالت تهوع یا استفراغ
نفخ
حس سیری سریع
آروغ زدن یا ریفلاکس معده
سوزش سر دل که به نظر می‌رسد از سینه نشات می‌گیرد
دردی که با خوردن، نوشیدن یا مصرف آنتی‌اسید‌ها بهبود می‌یابد
کم خونی، که علائمی همانند خستگی، تنگی نفس یا رنگ پریدگی در پی دارد
مدفوع تیره یا قیرمانند
استفراغ خونی یا استفراغی که همانند به پودر قهوه است
در صورت ابراز هرگونه از این علائم، با پزشک خود مشورت کنید. حتی اگر ناراحتی اکنون خفیف است، اگر از درمان آن به سادگی عبور کنید، امکان پذیر زخم‌ها بدتر شوند. زخمی که با خونریزی همراه است تهدیدی جدی برای زندگی به حساب می‌آید.
زخم معده چطور تشخیص داده می‌بشود؟
تشخیص و درمان این عارضه به علائم و شدت زخم‌ها بستگی دارد. برای تشخیص، پزشک ابتدا اسبق پزشکی شما، همراه با علائم و هرگونه دارویی که با یا بدون نسخه مصرف می‌کنید را بازدید می‌کند. برای آنکه عفونت اچ. پیلوری رد بشود، از شما آزمایش خون، مدفوع یا تنفس گرفته می‌بشود. آزمایش تنفس به این صورت است که شما یک مایع شفاف می‌نوشید و سپس درون یک کیسه نفس می‌کشید. اگر باکتری اچ. پیلوری در بدن شما حاضر باشد، مثالی تنفس شما حاوی مقدار دی‌اکسید کربن بیشتری نسبت به حالت عادی خواهد می بود.
دیگر آزمایشات و راه حلهایی که برای تشخیص زخم در معده منفعت گیری خواهد شد عبارت می باشند از:
بلع باریوم: در این روش شما یک مایع سفید (باریوم) غلیظ می‌نوشید که دستگاه گوارش فوقانی شما را می‌پوشاند و به پزشک شما پشتیبانی می‌کند که معده و روده‌ی کوچک را از طریق پرتو‌های ایکس ببیند.
آندوسکوپی: طی این روش، یک لوله‌ی نازک، روشن و تجهیزبه یک دوربین از طریق دهان به معده و تکه اول روده کوچک داخل می‌بشود. این آزمایش برای بازدید وجود زخم، خونریزی و هرگونه بافت غیرطبیعی انجام می‌گیرد.
بیوپسی آندوسکوپی: طی این تکنیک، یک قطع از بافت معده شما برداشته شده و در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل می‌گردد.
درمان زخم معده به چه صورت است؟
درمان زخم حاضر در معده و اثنی عشر، بسته به عامل ابراز بیماری متفاوت خواهد می بود. درمان قطعی آن، زیاد تر توسط داروها و مراقبت‌های خاص انجام می‌گیرد، اما در موارد نادر امکان پذیر فرد به جراحی نیاز داشه باشد. انچه اهمیت دارد، درمان سریع زخم است. در صورتی که زخم دچار خونریزی باشد، به گمان زیاد برای معالجه از طریق آندوسکوپی و دارو‌های داخل وریدی بستری خواهید شد. این چنین امکان پذیر به انتقال خون نیاز داشته باشید.
درمان زخم معده بدون جراحی
اگر این مشکل در نتیجه‌ی باکتری اچ پیلوری باشد، به آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌هایی به نام مهارکننده پمپ پروتون نیاز خواهید داشت؛ این داروها سلول‌های تشکیل اسید معده را مسدود می‌کنند.
علاوه بر این راه حلهای درمانی، پزشک امکان پذیر موارد زیر را نیز پیشنهاد کند:
مسدود‌کننده‌های گیرنده‌ی H۲ (دارو‌هایی که تشکیل اسید را متوقف می‌کنند)
متوقف کردن مصرف همه دارو‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی
آندوسکوپی برای پیگیری بیماری
مصرف پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفیدی که امکان پذیر در از بین بردن اچ. پیلوری نقش داشته باشند)
مکمل بیسموت
علائم این بیماری گوارشی، امکان پذیر به محض اغاز درمان فروکش کنند. اما حتی اگر علائم بیماریتان از بین برود، باید به مصرف دارو‌های تجویز شده توسط پزشک ادامه دهید. این نوشته به خصوص وقتی اهمیت دارد که عامل بیماری شما باکتری‌ها باشند.
عوارض جانبی دارو‌های مورد منفعت گیری برای درمان این عارضه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
حالت تهوع
سرگیجه
سردرد
اسهال
درد شکم
این عوارض جانبی طبق معمول موقتی می باشند. اگر هر یک از این عوارض علتناراحتی شدید در شما شد، در رابطه تحول داروی خود با پزشک سخن بگویید کنید.
درمان زخم معده از طریق جراحی
در موارد زیاد نادر، نوع شدید این بیماری برای درمان به جراحی نیاز دارد. این قضیه هم امکان پذیر برای زخم‌هایی اتفاق بیافتد که:
بعد از بهبودی مجدد عود می‌کنند
با دارو درمان نمی‌شوند
جهت پارگی معده خواهد شد
از عبور غذا از معده به روده جلوگیری می‌کنند
جراحی امکان پذیر شامل موارد زیر باشد:
برداشتن کل ناحیه‌ی زخم
برداشتن بافت از تکه فرد دیگر از روده یا معده و پیونده آن به محل زخم
مسدود کردن شریانی که خونریزی می‌کند
قطع کردن اعصاب متصل به معده برای افت تشکیل اسید معده
برای زخم معده چی بخوریم؟
در قبل فکر می‌شد که رژیم غذایی می‌تواند در تشکیل این زخم موثر باشد. اما امروزه می‌دانیم که اینطور نیست. اما این چنین می‌دانیم که اگرچه رژیم غذایی عامل ابراز این مشکل نیستند، اما می‌توانند به روال بهبود این بیماری پشتیبانی کنند. به طور کلی، خوب است که در هر شرایطی رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات و فیبر داشته باشید. با این وجود، این امکان وجود دارد که برخی از مواد غذایی در از بین بردن باکتری اچ. پیلوری نقش داشته باشند.
این مواد غذایی و آنان که به تحکیم باکتری‌های سالم بدن پشتیبانی می‌کنند عبارت می باشند از:
کلم بروکلی، گل کلم، کلم و تربچه
سبزیجات برگ سبز همانند اسفناج
غذا‌های سرشار از پروبیوتیک همانند کلم ترش، ماست
سیب
بلو بری، تمشک، توت‌فرنگی و …
روغن زیتون
ویتامین C، که به مسدود کردن فعالیت باکتری اچ. پیلوری پشتیبانی می‌کند. پرتقال و گوجه سرشار از ویتامین سی می باشند.
زینک؛ به تحکیم سیستم ایمنی بدن و توانایی ترمیم زخم‌ها پشتیبانی می‌کند و در صدف، اسفناج، گوشت گوساله یافت می‌بشود.
سلنیوم؛ این ماده معدنی امکان پذیر خطر عوارض عفونت را افت دهد و این چنین امکان پذیر علتبهبودی زخم گردد. آجیل، ماهی تن و ماهی هالیبوت سرشار از سلنیوم می باشند.
علاوه بر این، از آنجا که مبتلایان به این مشکل گوارشی، امکان پذیر همزمان رفلاکس اسید معده را نیز توانایی کنند، بهتر است در طول درمان بیماری از مصرف غذا‌های تند و ترش اجتناب کنند. این چنین توقف دوری از مصرف الکل و کافئین می‌تواند خطر ابتلا و این چنین بدخیم شدن بیماری را تا حد بسیاری افت دهد.
چه افرادی زیاد تر در معرض خطر می باشند؟
برخی حرکت‌ها و عوامل خاص گمان ابتلای افراد به این زخم گوارشی را افزایش خواهند داد. این عوامل خطرزا شامل موارد زیر می باشند:
منفعت گیری‌ی مکرر از استروئید‌ها
سیگار کشیدن
تشکیل بیشتر از حد کلسیم یا هایپرکلسمی
عوامل ژنتیکی
مصر مکرر الکل
این عارضه زیاد تر در افراد بالای ۵۰ سال شایع است. اگرچه این بیماری می‌تواند در هر سنی تشکیل بشود، در کودکان زیاد کمتر دیده می‌بشود. اگر والدین یک کودک سیگاری باشند، این خطر برای کودک افزایش می‌یابد.
چه وقتی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فکر می‌کنید به این بیماری گوارشی مبتلا هستید، با پزشک خود تماس بگیرید و با او در رابطه با علائم و گزینه‌های درمان خود سخن بگویید کنید.
درمان و رسیدگی به موقع به زخم معده زیاد اهمیت دارد چراکه در صورت بی‌توجهی، زخم و باکتری‌های اچ. پیلوری می‌توانند علتعوارض جانبی زیر شوند:
خونریزی از محل زخم که زیاد تهدید‌کننده است
سرایت زخم از دیواره‌ی دستگاه گوارش به درون یک عضو دیگر همانند لوزالمعده
سوراخ شدن دیواره‌ی دستگاه گوارش
ابراز انسداد در دستگاه گوارش که به علت تورم بافت‌های التهاب رخ می‌دهد
سرطان معده
علائم این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد. در صورت ابراز هر یک از این علائم، حتما بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
ضعف
مشکل در تنفس
مدفوع یا استفراغ خونی یا سیاه
درد ناگهانی و شدید در شکم که از بین نمی‌رود
پیشگیری از زخم معده
برای جلوگیری از شیوع باکتری‌هایی که امکان پذیر علتایجاد این مشکل شوند، دست‌های خود را مرتبا با آب و صابون بشویید. این چنین حتما همه مواد غذایی خود را پیش از مصرف به خوبی ضدعفونی کردن و در صورت لزوم کاملا بپزید. برای جلوگیری از زخم ناشی از مصرف دارو‌های ضدالتهابی غیراستروئیدی، در صورت امکان از مصرف این داروها اجتناب کنید. در صورت نیاز به مصرف این داروها، مطمعن حاصل کنید که از دستور پزشک جهت مصرف پیروی می‌کنید. این چنین از مصرف الکل در میانه مصرف این داروها اکیدا خودداری کنید. دارو‌های غیراستروئیدی باید با مقدار آب بسیاری مصرف شوند.
دسته بندی مطالب
